ငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္မႈ အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ ပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ငါးဖမ္းဆီး ရရွိမႈ က်ဆင္းရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ေဒသတြင္း ကြင္းဆင္း ေလ့လာ ခဲ့ ၾကသည့္ ပ်ဳိးပင္ အဖြဲ႕ ႏွင့္ ရခိုင္သဟာယ အသင္းမွ သိရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ၿမိဳ႕နယ္ ေလးၿမိဳ႕ နယ္သို႔ သံုးလတာ ကြင္း ဆင္း ေလ့လာ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ရခိုင္ သဟာယ အသင္းမွ ကိုသိန္းထြန္းေအး က ”ပင္လယ္ျပင္မွာ သယံ ဇာတ မထိန္းသိမ္းဘဲ ငါးအလြန္အကြၽံ ဖမ္းတာက ေဒသခံ ေရ လုပ္သားေတြ အေနနဲ႔ ငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒ ဆိုတာ မသိဘူး” ဟု ဆုိသည္။
ငါးဖမ္းဆီး ရရွိမႈ က်ဆင္းရာတြင္ ဖမ္းဆီးသည့္ ပိုက္အမ်ဳိးအစား၊ ခြင့္ျပဳခ်က္ မရွိဘဲ ဧရိယာ က်ဴးေက်ာ္ ဝင္ေရာက္ ဖမ္းဆီးျခင္းႏွင့္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲ လာျခင္းမ်ား လည္း သက္ေရာက္မႈ ရွိ ေၾကာင္း ပ်ဳိးပင္ အဖြဲ႕မွ Miss.Sue Mark မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္ Mr. Maxime Boutry ႏွင့္ ရခိုင္သဟာယ အသင္းမွ ကိုသိန္းထြန္းေအး က ေျပာ ၾကားသည္။
”ကမ္းေဝးက ေလွေတြက အဆင့္ ျမင့္တဲ့ နည္း စနစ္ေတြနဲ႔ လာဖမ္းၾက တယ္။ အဲဒါကို ဖမ္းဆီးဖို႔ ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနမွာ Facility မရွိဘူး”ဟု ကိုသိန္းထြန္းေအး က ထပ္ေလာင္း ေျပာသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒ ေရးဆြဲရာတြင္ အေထာက္အကူ ျပဳႏုိင္ရန္ အတြက္ ယခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ အတြင္းက အစိုးရ အဖြဲ႕၊ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ ပုဂၢလိက က႑၊ သုေတသန အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွ င့္ ေဒသခံ ျပည္သူလူထု မ်ားပါဝင္ေသာ ငါးလုပ္ငန္း အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ပိုမို ေကာင္းမြန္လာေရး အတြက္ ဖြံ႕ၿဖိဳး တုိးတက္ေရး မိတ္ဖက္ အဖြဲ႕ႀကီးကို ဖြဲ႕စည္း ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကသည္။ ထုိမိတ္ဖက္ အဖြဲ႕ႀကီးတြင္ ပါဝင္လာေသာ ရခိုင္သဟာယ အသင္းမွ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရွိ (မင္းျပား၊ ေက်ာက္ျဖဴ ၊ ေပါက္ေတာႏွင့္ ေျမပံု ၿမိဳ႕နယ္) ေက်းရြာ ၁၃ ရြာမွ ေရ လုပ္ငန္း အေျခအေန မ်ားကို ကြင္းဆင္း ေလ့လာခဲ့ၾကသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ တြင္ လုိင္စင္ျဖင့္ ဖမ္းဆီးေနေသာ ကမ္းနီး ငါးဖမ္းေလွ (စက္တပ္/စက္မဲ့) စီးေရ ၁၁၇၈၂ စီး ရွိၿပီး ကမ္းေဝး ငါးဖမ္းေလွ ၁၂၄ စီးရွိ ေၾကာင္း ရန္ကုန္ တုိင္းေဒသ ႀကီး ငါးလုပ္ ငန္း ဦးစီးဌာနမွ သိရသည္။
ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီး ဌာနမွ ဒုၫႊန္ၾကားေရးမွဴး (ၿငိမ္း) ဦးစံလြင္ က ”ဝင္ခိုး ဖမ္းတဲ့ ေလွေတြကို ဖမ္းဖို႔အတြက္ ငါးဦးစီးမွာ စက္အားေကာင္းတဲ့ ေလွမရွိ ဘူး။ သူတို႔ခုိးဖမ္းတဲ့ အခ်ိန္ ဒီကေလွသြား ေတာ့ သူတို႔ေလွက ကမ္းေဝး ထဲကို ျပန္ၿပီး ဝင္ေျပးသြားၿပီ။ အဲဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ တို႔မွာ ကမ္းေဝးေလွေတြကို ထိန္းဖို႔အားနည္းခ်က္ ေတြေတာ့ ရွိေနတုန္း ပဲ” ဟု ေျပာသည္။
ရခိုင္ကမ္း႐ိုးတန္း တစ္ေလွ်ာက္ ကမ္းနီး ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ကမ္းေျခ မွ ၅ မိုင္ အတြင္းဖမ္းဆီးရန္ သတ္မွတ္ထားၿပီး ကမ္းေဝး ငါးဖမ္း လုပ္ငန္းမ်ားကို မူ ကမ္းနီး ငါးလုပ္ငန္း ေရျပင္ အဆံုးမွ သီးသန္႔ ငါးဖမ္းဇုန္ အထိ သတ္မွတ္ ဖမ္းဆီးရန္ ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနက ထုတ္ ျပန္ၿပီး ျဖစ္သည္။
ကမ္းေဝးမွ ငါးဖမ္းေလွမ်ား ကမ္းနီးသို႔ ဝင္ေရာက္ ဖမ္းဆီးျခင္းေၾကာင့္ ငါး ရရွိမႈသည္ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ က်ဆင္း လာျခင္း၊ ငါးသယံဇာတ က်ဆင္းလာ ျခင္းသည္ ငါး အလြန္အကြၽံ ဖမ္းဆီးမႈ တစ္ခုတည္းျဖင့္ မဟုတ္ဘဲ ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီး ဌာန၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈတြင္ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ မရွိျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံမွ ငါးဝင္ခုိးဖမ္းမႈ မ်ားကို လည္း တားဆီးႏုိင္ ျခင္း မရွိျခင္းျဖစ္သည္ဟု ရခိုင္ျပည္နယ္ ငါးလုပ္ငန္း အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ဒုဥကၠ႒ ဦးစံေက်ာ္လွ က ဆယ္စုႏွစ္ အတြင္း ငါးဖမ္းဆီး ရရွိမႈ က်ဆင္းျခင္း အေျခ အေန အေပၚ သံုးသပ္သည္။
ဦးစံေက်ာ္လွ က ”အခု ဖြဲ႕စည္းပံု အရ ငါးဖမ္းကြက္ေတြဟာ သမာသ မတ္မက်ဘူး။ ငါးဖမ္းကြက္ ၃ဝ မွာ ဖမ္း တဲ့ေလွစီးေရ ၂ဝဝ ရွိတယ္။ ရခိုင္တုိင္း ရင္းသားပိုင္ တဲ့ေလွက ၁ဝ စီးေလာက္ပဲ ရွိတယ္”ဟု ေျပာသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၁ဝ စုႏွစ္ အတြင္း ငါးဖမ္း လုပ္ငန္းႏွင့္ ပုစြန္ေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းမ်ား သည္ ၉ဝ ရာႏႈန္း အထိ က်ဆင္းလာ ခဲ့ေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ လူဦးေရ ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္း သည္ ေရလုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ျပဳၾကေၾကာင္း ပ်ဳိးပင္ အဖြဲ႕မွ Miss.Sue Mark ကေျပာသည္။
ေပါက္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္ တြင္ ဖဒူအ မည္ျဖင့္ ေက်းရြာ သံုးရြာရွိၿပီး ဖဒူႀကီး ေက်းရြာသည္ ထင္းမီးေသြး ဖုတ္ျခင္းႏွင့္ ကိုင္းလုပ္ငန္း တို႔ကို လုပ္ကိုင္ ၾကေၾကာင္း၊ ဖဒူလယ္ ေက်းရြာ တြင္မူ ေမွ်ာပုိက္ လုပ္ငန္း (ငါးသေလာက္ႏွင့္ ငါးမ်ဳိးစံု ဖမ္းျခင္း)ႏွင့္ လယ္လုပ္ငန္း ကိုလုပ္ကိုင္ ေၾကာင္း၊ ဖဒူေခ် ေက်းရြာ တစ္ရြာလံုး သည္သာ က်ားပိုက္ လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ျပဳၾကသည္ဟု ဖဒူေခ် ေဒသခံ တု႔ိက ေျပာသည္။
”လူဦးေရေတြ တိုးလာေတာ့ ငါး ဖမ္းတဲ့ သူေတြလည္း မ်ားလာတာေပါ့။ အရင္ (၂ဝဝဝ ဝန္းက်င္) က တစ္ေန႔လံုး ဖမ္းတာ ပုစြန္ ပိႆာခ်ိန္ ၄-၅-၆ ပိႆာ ရတယ္။ အခု တစ္ပတ္လံုး ဖမ္းရင္ ေတာင္ ၂ ပိႆာရဖို႔ မနည္း ဖမ္းယူရ တယ္”ဟု ဦးခင္ေသာင္းက ငါးဖမ္းဆီး ရရွိမႈ နည္းလာသည္ကို ေျပာသည္။
၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ဂီရိမုန္တုိင္း မတိုက္မီ အခ်ိန္တြင္ ဖဒူေခ်ေက်းရြာ၏ အိမ္ေျခမွာ တစ္ရာေက်ာ္ ရွိၿပီး မုန္တုိင္း အၿပီး ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး အတြက္ အိမ္ေျခ စာရင္း မ်ား ေကာက္ယူရာတြင္ အိမ္ေျခ ၃ဝဝ ေက်ာ္ အထိ တုိးလာခဲ့ ျခင္းေၾကာင့္လည္း အိမ္ေျခ စာရင္းမ်ား ေကာက္ယူရာ တြင္ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ သူ ဦးခင္ေသာင္း က ငါးဖမ္းဆီး ရရွိမႈ နည္းလာသည့္ အေျခအေန ကိုေျပာၾကား သည္။
ျမန္မာ့ေရျပင္ အတြက္ ျပည္ေထာင္စု ေရခ်ဳိငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒကို ၁၉၉၁ ခုႏွစ္က ျပ႒ာန္းခဲ့ၿပီး တနသၤာရီ၊ ဧရာ၀တီတုိင္း၊ ရန္ကုန္တုိင္း ေဒသႀကီးႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ တုိ႔တြင္ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္မွ စကာ ေရခ်ဳိ ငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ရခိုင္ ျပည္နယ္ အစိုးရ အဖြဲ႕မွ ရခိုင္ျပည္နယ္ ငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒ ေရးဆြဲႏိုင္ေရး ကို ေဆာင္ရြက္ ေန ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း P.E.A.C.E LAW FIRM မွ ဥကၠ႒ ဦးတင္ျမင့္ႏွင့္ တရား လႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ဦးျမင့္ေဆြ က ေျပာသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒ ေရးဆြဲရာတြင္ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခ အေနအရ ၁၉၉၁ ေရခ်ဳိ ငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒကို မေက်ာ္လြန္ဘဲ ေရးဆြဲရ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အကယ္၍ ၁၉၉၁ ဥပေဒကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ေရးဆြဲမည္ ဆိုပါ က အလိုအေလ်ာက္ ပ်က္ျပယ္သြား မည္ျဖစ္ေၾကာင္း P.E.A.C.E LAW FIRM မွ ဥကၠ႒ ဦးတင္ျမင့္က ဆုိ သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ငါးလုပ္ငန္း က႑ ဖြံ႕ၿဖိဳး တုိးတက္ေရး အတြက္ မိတ္ဖက္ အဖြဲ႕ႀကီးက ရည္မွန္းခ်က္ ၉ ခ်က္ခ်ကာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒေရး ဆြဲရာ အေထာက္ အကူျဖစ္ေစရန္ သံုးႏွစ္ စီမံကိန္းျဖင့္ လုပ္ငန္း စတင္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ၄င္း ရည္မွန္းခ်က္ ၉ ခ်က္အ နက္ ငါးလုပ္ငန္း မူဝါဒမ်ားႏွင့္ ဥပေဒျပဳ ျခင္းတို႔ ပိုမို ေကာင္း မြန္ေစေရး၊ ဥပေဒ မ်ားကို လုိက္နာ က်င့္သံုးရန္ လုိလားမႈမ်ား ျမင့္မားလာေရးႏွင့္ ငါးလုပ္ငန္း မွ ရေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဝင္ေငြ ေကာက္ယူရာတြင္ ပို၍ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိေစေရး တို႔ ပါဝင္သည္။
ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီး ဌာန အေနျဖင့္ ေအာက္ေျခ လုပ္ငန္းအထိ ကြင္းဆင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ မရွိျခင္းသည္ ဌာန၏ ဘတ္ဂ်က္ အေျခအေနႏွင့္ ဝန္ထမ္း အင္အား လံုေလာက္မႈ မရွိျခင္း တု႔ိေၾကာင့္ လည္းျဖစ္သည္ဟု ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာန၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးႏွင့္ သုေတသန ဌာနခြဲမွ အႀကီးတန္း အႀကံေပး အရာရွိ (ၿငိမ္း) ဦးခင္ေမာင္စိုး က ေျပာသည္။
သို႔ေသာ္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေပါက္ ေတာၿမိဳ႕နယ္၊ ဖ႐ံုကာ ကြၽန္းရွိ ဖဒူေခ် ေက်းရြာမွ က်ားပိုက္လုပ္ငန္း (ကမ္းနီး လုပ္ငန္း)ျဖင့္ ၁ဝ ႏွစ္ေက်ာ္ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းျပဳ ခဲ့သူ ဦးခင္ေသာင္း (အ သက္ ၅၁ ႏွစ္)က ”ကြၽန္ေတာ္တို႔ ငါး ဖမ္းပိုက္က ပုစြန္ တစ္ခုတည္းကို ဖမ္း ေပမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ေရာက္လာတဲ့ ေလွႀကီး သမားေတြေရာ၊ ထုိင္းဘက္ က ေလွေတြပါ ပိုက္စိပ္ေတြနဲ႔ အကုန္ဝင္ ဖမ္းလာေတာ့ ငါးကုန္တက္က က်လာ မွာပဲ”ဟု ေျပာသည္။
၄င္းတို႔ အေနျဖင့္ တရားမဝင္ ငါးခုိးဖမ္းလာမႈ အေပၚ စစ္ေတြ ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနသို႔ ေဒသခံေရလုပ္သား မ်ားက စုေပါင္းကာ တုိင္ၾကားမႈ ရွိေသာ္ လည္း ငါးခိုးဖမ္းေလွ မ်ားအား လာ ေရာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးမႈ မရွိဟု ဆုိသည္။
ထုိ႔အျပင္ ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာန အား တစ္ႏွစ္လွ်င္ ငါးဖမ္းပိုက္ တစ္လံုး (ပတ္လည္ ေပ ၂ဝ မွ ၆ဝ) ကို က်ပ္ ၅ဝဝဝ ဝန္းက်င္ႏွင့္ ဖမ္းဆီးသည့္ စက္ ပစၥည္းေပၚ မူတည္ၿပီး ဟြန္ဒါ စက္တစ္ လံုးလွ်င္ က်ပ္ ၁ဝဝဝဝ အထိ ေပးေဆာင္ ရေၾကာင္း က်ားပိုက္ လုပ္ငန္း (ပုစြန္ ဖမ္းဆီးျခင္း) လုပ္ကိုင္သည့္ ေရလုပ္သား မ်ားက ေျပာသည္။ ဦးခင္ေသာင္း ၏ ဇနီးျဖစ္သူ ကလည္း ”ငါးဦးစီး က အခြန္ လာေကာက္ရင္ ငါးပုပ္ေစာ္ နံတယ္ ဆိုၿပီးေတာ့လည္း ပုပ္ေစာ္နံခ က်ပ္ ၂ဝဝ၊ ၃ဝဝ ေပးရတယ္။ သူတို႔ ဘယ္ ေလာက္ သတ္မွတ္ထားတယ္ ဆိုတာ မသိဘူး။ ရွိရင္ ေပးလုိက္တယ္။ မရွိရင္ ဖ႐ံုကာ ကြၽန္းေပၚမွာ သြားပုန္းေနလိုက္တယ္” ဟု သူတို႔ ရပ္တည္ေနရမႈ အေျခ အေနကို ထုိသို႔ ဆိုလုိက္သည္။
ထက္ထက္မိုးျမင့္