(ကင္ဆာ) ဆိုတာ ပံုမွန္ (ဆဲလ္) ေတြဟာ ပံုမွန္မဟုတ္ျဖစ္မယ္၊ ပံုမွန္ပြါးနည္း မဟုတ္ဘဲ ပြါးမ်ားလာတာကို ေခၚတယ္။ ဆီးအိမ္-ကင္ဆာက အစမွာ အတြင္းဆံုး အလႊာကေနအဲလို ျဖစ္လာတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေစာေစာ သိတတ္ပါတယ္။ ေဆးကုသနည္းေတြကလဲ ေဘးမျပန္႔ေသးရင္ ထိေရာက္တယ္။ ကံမေကာင္းခ်င္ရင္ ျပန္ေပၚတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခါေပ်ာက္တဲ့ေနာက္ ေဆးစစ္ေနရမယ္။
Blood in Urine ဆီးထဲေသြးပါတာ သိတာနဲ႔ ကင္ဆာ ဟုတ္-မဟုတ္ စစ္ေဆးရမယ္။ မ်က္စိနဲ႔ ေသြးကိုျမင္ရတာ မဟုတ္ဘဲ အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူးနဲ႔စစ္မွ သိရတာမ်ိဳးလဲရွိတယ္။ ဆီးအေရာင္ နီေနရင္၊ ညိဳေနရင္၊ ရင့္ေနရင္ စစ္ပါ။ နီရဲရဲက ရွားတယ္။ ဆီးထဲ ေသြးပါတိုင္းလဲ ကင္ဆာ မဟုတ္ပါ။ ထိခိုက္မိတာ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ၊ ပိုးဝင္တာ၊ ေသြးက်ဲေဆး၊ မူးယစ္ေဆးေတြေၾကာင့္လဲ ဆီးထဲေသြးပါႏိုင္တယ္။
Bladder Changes ဆီးသြားပံုေျပာင္းလဲျခင္း
• ဆီးသြားခ်င္စိတ္ျဖစ္တယ္၊ သြားၾကည့္တယ္၊ ဆီးမထြက္ဘူး။
• ခါတိုင္းထက္ ဆီးအၾကိမ္ေရ ပိုသြားမယ္၊
• ဆီးသြားရင္ နာမယ္၊
• ဆီးအသြားရ ခက္မယ္။
• သတိထားဘို႔က ဆီးလမ္းပိုးဝင္ရင္လဲ ဒီလိုအေျပာင္းအလဲေတြရွိတယ္။
ကင္ဆာမွန္သမွ် ဘာလို႔ျဖစ္လဲ တိတိက်က်ေျပာမရပါ။
• ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ဆီးအိမ္-ကင္ဆာ ၄ ဆ ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
• ဓါတုေဆးေတြနဲ႔ ထိေတြ႔မႈရွိေနသလား သတၲဳေတြကို ကိုယ္တြယ္ရတဲ့အလုပ္မ်ိဳး၊ စက္ျပင္ဆရာ၊ ဆံပင္အလွ ျပင္ေပးရသူေတြမွာ သူမ်ားေတြထက္ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ဆိုးေဆးေတြ၊ ရာဘာလုပ္ငန္းလုပ္သူေတြ၊ ျခည္ထည္ လုပ္ငန္းလုပ္သူေတြ၊ သုတ္ေဆး ကိုင္ရသူေတြ ကိုင္တြယ္တာမွာ အထူးဂရုစိုက္သင့္ၾကတယ္။
• ေယာက္်ားေတြက မိန္းမေတြထက္ ၃ ဆပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ၁ဝ ေယာက္ထဲက ၉ ေယာက္ဟာ အသက္ ၅၅ ႏွစ္ေက်ာ္ေနျပီ။
• အသားျဖဴလူမ်ိဳးေတြက အသားမဲေတြထက္ ၂ ဆပိုတယ္။
• မိသားစုထဲ တေယာက္မကျဖစ္တာလဲရွိတယ္။
ေရာဂါေသျခာေအာင္လုပ္နည္း
• ဒါေတြဒါေတြ လုပ္ရမယ္လို႔ေတာ့ သတ္မွတ္မထားပါ။ Urine test ဆီးစစ္တာေတာ့ လုပ္ရမယ္။
• Cystoscopy ကရိယာနဲ႔ၾကည့္တယ္၊
• Biopsy အသားျဖတ္ယူစစ္ေဆးနည္းက အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။
• Intravenous pyelogram ေသြးထဲကိုေဆးသြင္းေပးျပီး ဓါတ္မွန္ရိုက္နည္း၊
• CT and MRI scans လုပ္မယ္။
Types of Bladder Cancer ဆီးအိမ္-ကင္တာ အမ်ိဳးအစားမ်ား
Transitional cell carcinoma က အျဖစ္အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ Squamous cell carcinoma နဲ႔ Adenocarcinoma ေတြက အျဖစ္နည္းတယ္။
Stages of Bladder Cancer ဆီးအိမ္-ကင္ဆာ အဆင့္မ်ား
Stage 0 အတြင္းဆံုးအလႊာမွာသာရွိေသးတယ္။
Stage I ဆီးအိမ္နံရံမွာသာရွိေသးတယ္။
Stage II ဆီးအိမ္-ၾကြက္သားအထိေရာက္ေနျပီ။
Stage III ဆီးအိမ္ေဘးက အဆီေနရာအထိေရာက္ေနျပီ။
Stage IV တျခားေနရာေတြအထိ ေရာက္ေနျပီ။
ကုသနည္း
ခြဲစိတ္နည္းကို ေစာတဲ့အဆင့္မွာ လုပ္တာမ်ားတယ္။ တကယ္လို႔ ဆီးအိမ္ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျဖစ္ေနရင္ Partial cystectomy ဆီးအိမ္ တစိတ္တပိုင္းထုတ္ျပစ္မယ္။ လိုအပ္ရင္ Radical cystectomy ဆီးအိမ္တခုလံုးကို ထုတ္ျပစ္မယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ ျဖစ္ရင္ ဆီးက်ိတ္ နဲ႔ ဆီးသြားျပြန္ေတြကိုပါ ထုတ္ဘို႔လိုရင္ ထုတ္မယ္။ အမ်ိဳးသမီး ဆိုရင္ သားအိမ္၊ သားအိမ္ျပြန္ေတြ၊ မ်ိဳးဥအိမ္ေတြ နဲ႔ ဗဂ်ိဳင္းနား တစိတ္တပိုင္းကိုပါ ထုတ္သင့္ရင္ ထုတ္မယ္။
ဆီးအိမ္ကို ထုတ္လိုက္ရရင္ ဆီးအတြက္ နည္းလမ္းသစ္တခုလုပ္ေပးမယ္။ အူအပိုင္းအစတခုယူသံုးမယ္။ External Urostomy bag အိတ္ထဲ ဆီးသြားေစေအာင္ လုပ္ေပးမယ္။ တခ်ိဳ႕ကို ဗိုက္ထဲမွာ ဖန္တီးေပးမယ္။ Artificial bladder ဆီးအိမ္အတုလုပ္တာလဲ ျဖစ္လာေနျပီ။
• Chemotherapy ကင္ဆာေဆးေပးနည္း
• Immunotherapy (အင္ျမဴႏိုသာရာပီ) နည္း
• Radiation ဓါတ္ကင္နည္းေတြလဲရွိတယ္။
• ကုသနည္းသစ္ေတြလဲ စမ္းသပ္ေနပါတယ္။ Photodynamic therapy ေလဆာသံုးကုတယ္။ Gene therapies ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ ဗိုင္ရပ္ကို တီထြင္ျပီး ကုတာမွာ သံုးတယ္။
Sex after Bladder Cancer treatment ေဆးကုျပီးေနာက္ လင္မယား အတူေနႏိုင္ေရး
ခြဲရစိတ္ရလို႔ အေရးပါတဲ့ အာရံုေၾကာေတြ ပ်က္စီးသြားမယ္။ လိင္အေရးမွာ ခက္ခဲေစတယ္။ လိင္အဂၤါ မသန္မာတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အသက္သိပ္မၾကီးသူေတြမွာ အခ်ိန္ၾကာရင္ ပိုသက္သာလာတာ ရွိပါတယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ Prostate gland နဲ႔ Seminal vesicles ေတြကိုပါ ထုတ္လိုက္ရရင္ Semen သုက္ရည္ မထြက္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ မိန္းမေတြမွာ Orgasm လိင္ဆႏၵျပည့္ဝမႈ ရဘို႔ခက္မယ္။ ဆက္ဆံတဲ့အခါလဲ အရင္လိုမေကာင္းေတာ့ပါ။
Survival Rates ဘယ္ေလာက္ေကာင္းလာႏိုင္သလဲ
ေရာဂါျဖစ္တာ ဘယ္ေလာက္ ေစာေစာသိသလဲအေပၚ မူတည္တယ္။ ေဝဒနာသည္ တဝက္ေလာက္က ေစာေစာ သိၾကပါတယ္။ ၅ ႏွစ္အထိ ရွင္မဲ့သူ ၁ဝဝ% ရွိတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
