ေအး သူငယ္ခ်င္း… ငါလည္း ေရးရင္း ငိုက္သြားလို႕ လမ္းေဘး ခဏ ထိုးရပ္ၿပီး ၂ ခြက္ေလာက္ ခ်လိုက္ရတယ္… ဘီယာ မဟုတ္ဘူး ေကာ္ဖီ ေျပာတာ.. ကဲ ျပန္ဆက္ရရင္…
ငိုက္တာ အျပစ္လား
လူ အိပ္ငိုက္တဲ့ ကိစၥေတာ့ အေပၚမွာ လမ္း အေၾကာင္းေျပာရင္း နဲ႕ ထည့္ေျပာခဲ့သလို အဲဒါ လူေတြရဲ႕ အျပစ္လုံးလုံးေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ကြာ။ အိပ္ငိုက္လို႕ျဖစ္တဲ့ ယာဥ္တိုက္မႈေတြ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာလည္း ရွိတယ္ကြ။ ျမန္မာေတြဘဲ စည္းမရွိ ကမ္းမရွိ ဂရုမစိုက္ လို႕ ငိုက္တယ္ လို႕ေတာ့ ေျပာမရဘူးေပါ့ကြာ။ လူဆိုတာကေတာ့ လူအတိုင္းအတာ ထိ ပင္ပန္းလာရင္ ငိုက္မယ္၊ အိပ္ခ်င္မယ္ ဆိုတာေတာ့ ရွိမွာဘဲေလ။
ေရွ႕ပိုင္းမွာ ေျပာခဲ့သလို မေမာင္းခင္ ညမွာ အိပ္ေရးမပ်က္ေအာင္၊ ညကထဲက အရက္ ဘီယာ ေရွာင္သင့္တာ၊ ၂နာရီ ေလာက္ ေမာင္းၿပီး ၁၀ မိနစ္ေလာက္ ခဏတျဖဳတ္ နားနားေပးရတာတို႕၊ fresh air ရႈ ရတာတို႕၊ ည ၁၂ နာရီ နဲ႕ မနက္ ၄ နာရီ ၾကား တတ္ႏိုင္ရင္ မေမာင္းဖို႕၊ caffeine မ်ားမ်ား ပါတဲ့ ေကာ္ဖီ တို႕ ဘာတို႕ ေသာက္တာ ေတြ၊ လုံးလုံး မရရင္ ဆက္မေမာင္းဘဲ လုံၿခဳံစိတ္ခ် တဲ့ ေနရာမွာ အိပ္ျပစ္လိုက္ဖို႕ေတြ စတာေတြကို သူ႕ဘာသာ ဂရုစိုက္တတ္ေအာင္ သတိေပးရင္း educate လုပ္တာမ်ိဳး၊ လမ္း design မွာ curvilinear အေနနဲ႕ ေဖာက္တာတို႕၊ frequent interval မွာ နားလို႕ရေအာင္ စီစဥ္ေပးတာတို႕လဲ လုပ္ေပးလို႕ ရတယ္ကြ။
အတိုဆုံး သတိေပးတာေလးကေတာ့ Tiredness Can Kill - Take a Break တဲ့။
လိုင္စင္
ေနာက္တခု ကားလိုင္စင္။ ငါတို႕ဆီမွာ ယာဥ္ေမာင္းလုိင္စင္ ထုတ္ေပးတဲ့ ပုံစံ ငါေတာ့ ႀကိဳက္သကြ.. မင္း သိပါတယ္ ငါ့ လိုင္စင္ဆို ကားေတာင္ မေမာင္းတတ္ေသးဘူး အိမ္လာပို႕ ေပးသြားတာဘဲေလ.. ဟဲ ဟဲ။ ဒီဘက္မွာေတာ့ မရဘူး ေမာင္။ Theory test ရယ္ practical test ရယ္ ဆိုၿပီး အမွန္အကန္ ေျဖရတယ္။ Theory test မွာ ၂ ပိုင္း ရွိတယ္။ multiple choice ရယ္ ေနာက္တခုက ကြန္ပ်ဴတာ ေပၚမွာ Game ေဆာ့သလုိ ကိုယ္က driver အေနအထားနဲ႕ ေဘးက ဖ်တ္ကနဲ ဝင္လာတဲ့ အႏၱရာယ္ကို ဘယ္ေလာက္ ျမန္ျမန္မွန္မွန္ response လုပ္ႏိုင္သလဲ စစ္တဲ့ hazard perception test ၂ခု ေျဖရတယ္။
Multiple choice အတြက္ ဖတ္ရတဲ့ စာအုပ္ က ဝတၱဳ စာအုပ္ဆိုဒ္ ကို စာမ်က္ႏွာ ၃၀၀ ေလာက္ ထူတယ္ေဟ့။ တခုခ်င္း ေသခ်ာမွတ္ရတာဆိုေတာ့ တရက္ ၁ နာရီေလာက္ ဖတ္သြားရင္ ၂ ပတ္ ၃ပတ္ ေတာ့ ေကာင္းေကာင္း ဖတ္ယူရတယ္ကြ။ ေအာက္မွာ ေျပာထားတဲ့ အခန္း ေတြ နဲ႕ ကားေမာင္းမဲ့ သူေတြ သိသင့္သိထိုက္တာေတြ ဖတ္ခိုင္း မွတ္ခိုင္းတယ္ကြ။ central server ကို လွမ္းခ်ိတ္ထားတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႕ random ေမးခြန္း ၅၀ ေမးၿပီး ၄၃ ခု မွန္မွ ေအာင္တယ္။ စစ္တဲ့သူ ဆိုတာက ကြန္ပ်ဴတာ ဖြင့္ေပးတာနဲ႕ result print out လုပ္ေပးတာေလာက္ဘဲ လုပ္လို႕ရတာကြ၊ ငါတို႕ ေျဖတာေတြက မိန္းဆာဗာကို တခါထဲ ဝင္သြားတာ။ အဲဒါေၾကာင့္ သူ႕ကို အာရေက သြားေပးလဲ အလကားဘဲ…
Theory test စာအုပ္မွာ ဖတ္ခုိင္းတဲ့ အခန္းေတြက
Alertness,
Attitude,
Documents,
Hazard awareness,
Incidents,
Accidents and emergencies,
Motorway rules,
Other types of vehicle,
Road and traffic signs,
Rules of the road,
Safety and your vehicle,
Safety margins,
Vehicle handling,
Vehicle loading,
Vulnerable road users
Safety
မင္း ေခါင္းစဥ္ေတြ ဖတ္ၾကည့္လိုက္ရင္ကို ခန္႕မွန္းၾကည့္လို႕ ရေလာက္မယ္ ထင္တယ္။ အဲဒီ ထဲက Alertness, Attitude, Safety and your vehicle, Safety margins, Hazard awareness, Vulnerable road users, Other types of vehicle ဆိုတဲ့ ၇ခန္း ေလာက္မွာ က ကိုယ့္ရဲ႕ safety၊ သူမ်ားရဲ႕ safety ကို အဓိက ထားၿပီး သိေအာင္ လုပ္ခိုင္းထားတယ္။ က်န္တဲ့ အခန္းေတြမွာ road sign ေတြ regulations ေတြ သိသြားေအာင္ ထည့္ထားတယ္။ ကိုယ့္ ကားေရွ႕က လူတေယာက္ ျဖတ္ကူးလို႕ $@#^& ေသခ်င္ေနလား လို႕ မဆဲရဘူး တျခား လမ္း အသုံးျပဳတဲ့သူေတြ ကို အေလး(respect) ေပးရမယ္ ဆိုတဲ့ အသိကို ထည့္ေပးလိုက္တယ္။ ဒို႕ဆီက လူေတြကေတာ့ မရဘူးကြ မ်ားမ်ားသာ ဆဲေပး .... :D
အဲဒီ test မွာ ကားေမာင္းမဲ့ သူကို အဓိက ရိုက္သြင္းလိုက္တာက ကားေမာင္းတာ ကိုယ္တိုင္တင္ မက ကိုယ္ေၾကာင့္ တျခားသူေတြပါ အႏၱရာယ္ ရွိတယ္။ အႏၱရာယ္ မျဖစ္ေအာင္ ဘာေတြ ေဆာင္ရမယ္ ဘာေတြ ေရွာင္ရမယ္ ဆိုတာ ေခါင္းထဲ ထည့္ေပးလိုက္တယ္ကြ။ practical test မွာေတာ့ အဓိက က ကားကို ဘယ္ေလာက္ ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္ ကိုင္တြယ္တတ္သလဲ နဲ႕ လမ္း ေပၚမွာ အႏၱရာယ္ မရွိေအာင္ ေမာင္းတတ္ၿပီလား ဆိုတာ စစ္တာဘဲ။
ဒါက ရိုးရုိး ငါတို႕ ကိုယ့္ကား ကိုယ္ ေမာင္းမဲ့သူေတြ အတြက္ေပါ့။ taxi တို႕၊ express လို ကားႀကီးေတြ အတြက္ဆို ထပ္ၿပီး ပိုၾကပ္တဲ့ test ေတြ နဲ႕ စစ္ေသးတယ္ေဟ့။ အဲဒါကေတာ့ အမ်ားျပည္သူေတြ ပါလာၿပီေလ။ လူေတြ အမ်ားႀကီး ရဲ႕ အသက္ သူ႕လက္ထဲ အပ္ထားရတာဆိုေတာ့ ရိုးရိုးဒရိုင္ဘာေတြ ထက္ကို professional က်က်သိထားဖို႕ လိုလာတာေပါ့။
”Driving Licence” or “Licence to kill”
မကြ်မ္းက်င္လို႕ဘဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သိသင့္သိထိုက္တဲ့ အသိ မသိလို႕ ဘဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သိရဲ႕သားနဲ႕ စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ လုပ္လို႕ဘဲ ျဖစ္ျဖစ္ တခုခု ျဖစ္ရင္ သူ႕ အသက္အႏၱရာယ္တင္ မက တျခားသူေတြရဲ႕ အသက္အႏၱရယ္ပါ ထိခိုက္တယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ public ကို တာဝန္ရွိသူေတြက အကာအကြယ္ ေပးဖို႕ လိုင္စင္ေပးကထဲက တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ကိုင္တြယ္တာ မွန္တယ္ သူငယ္ခ်င္း။ ႏို္႕ မဟုတ္ရင္ driving licence က ေန licence to kill ျဖစ္သြားမယ္။
Law Enforcement
အဲ စည္းကမ္း မလိုက္နာ ရင္လည္း တြယ္တာ အထူး။ ငါေတာ့ မလိုက္နာခ်င္လို႕ မဟုတ္ဘဲ မသိလိုက္လို႕ သတိမထား မိလုိက္လို႕ ေပးလိုက္ရတဲ့ penalty ေၾကးကေတာ့ မနည္းဘူးေဟ့။ ေပးလိုက္ ရေတာ့ ေနာက္ မေမ့ေတာ့ဘူး ေပါ့ကြာ ဟားဟား...။ ေဘာ္ဒါ တေယာက္ေတာ့ မိုင္ ၃၀ လမ္းမွာ ၃၇ နဲ႕ ေမာင္းလို႕ ၃ပြိဳင့္ နဲ႕ penalty ေဆာင္မလား၊ သင္တန္း တက္မလား ဆိုၿပီး ေရြးခိုင္းလို႕ သင္တန္းသြားတက္ၿပီး lecture အရိုက္ခံရတယ္ကြ။
ပြိဳင့္ေတြ ထိလိုက္ရင္ ဒီမွာ ေပးရတဲ့ ကားအာမခံေၾကးေတြ ဘာေတြကအစ အကုန္ ျမင့္ကုန္တာေလ။ ေနာက္ပိုင္း ပြိဳင့္ေတြ မ်ားသြားရင္ လုိင္စင္ ျပန္ေျဖရတာတို႕၊ ႏွစ္ အပိုင္းအျခား ဒါမွမဟုတ္ လုံးဝ အပိတ္ခံရတာတို႕ လုပ္သကြ။ အင္း တခါတေလ က်ေတာ့လည္း လူတိုင္း သည္းေျခႀကိဳက္တဲ့ ေငြ... အကုန္မခံခ်င္တာနဲ႕ ဖမ္းထိမ္း လိုက္တာ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ထိေရာက္တယ္ကြ...။ ဒို႕ဆီလည္း ဒါမ်ိဳးေတြ လုပ္ရင္ေကာင္းမယ္။ ေၾသာ္ ဒါနဲ႕ ညဘက္ ၿပိဳင္ေမာင္းေနတဲ့ ၿပိဳင္ကားေတြ ဖမ္းဖို႕ ရဲေတြကိုေတာင္ ကားအေကာင္းစားေတြ ေပးထားၿပီ ဆိုလား… ေကာင္းပါတယ္… ေကာင္းပါတယ္.. ဟဲဟဲဟဲ…
ေအာ္ေအး.. သတိရလို႕.. ခါးပါတ္ ပတ္တာ။ ဒီမွာေတာ့ ဒရိုင္ဘာ နဲ႕ ေရွ႕ passenger seat မွာထုိင္တဲ့သူက ခါးပတ္ ပတ္ကို ပတ္ရတယ္။ မပတ္ထားတာ ျမင္ရင္ လမ္းမွာေတြ႕တဲ့ ရဲ က လာေျပာေတာ့တာကြ။ ဒီမွာက ရဲက ဒို႕ဆီလို ဘဲဥ က ဘဲဥ သပ္သပ္၊ စခန္းက ရဲ ကသပ္ သပ္ ဆိုတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ Highway/ Motorway က ရဲကေတာ့ သတ္သတ္ရွိတယ္။ သူတို႕က ဖမ္းဖို႕တင္ လုပ္တာမဟုတ္ဘူး၊ accident တခုခု ျဖစ္သြားရင္ ျဖစ္တဲ့သူေတြကို အျမန္ဆုံး ကယ္ႏိုင္ေအာင္၊ လမ္းပိတ္တာေတြ အေျခအေန ပိုဆိုးမလာေအာင္ ဝင္ထိန္းတာ။ camera ေတြ တပ္ထားတာဆိုေတာ့ over-speed လိုက္ဖမ္းတာမ်ိဳးေတာ့ လုပ္ေလ့မရွိဘူးကြ။
ဆိုေတာ့ကြာ… ကားသမားေတြ မဆင္မျခင္ ေမာင္းလို႕ ျဖစ္ရတာ ဆိုတဲ့ ျပသနာကို public safety အတြက္ မဆင္မျခင္ မေမာင္းသင့္ေၾကာင္း ဘယ္လို ပညာေပးသလဲ၊ မေမာင္းႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လို တင္းက်ပ္ထားသလဲ ဆိုတာေတြ စဥ္းစားဖို႕ လိုမယ္ကြ။
ယာဥ္ ၾကံ႕ခုိင္ေရး
လူေတြကို အဲဒီလို ပညာေပး၊ ဒဏ္ေပး နဲ႕ စည္းကမ္း လိုက္နာေအာင္ လုပ္သလို ကားေတြရဲ႕ ႀကံ႕ခုိင္မႈ ကိုလည္း ပုံမွန္ စစ္ရသကြ။ ဒီမွာေတာ့ MOT test လုိ႕ ေခၚတယ္။ ကညန လို႕ ရုံးခ်ဳပ္ထိ သြားစရာ မလုိဘူး register လုပ္ထားတဲ့ ဝပ္ေရွာ့တိုင္းမွာ စစ္လို႕ ရတယ္ကြ။ အသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ ယူထားတဲ့ certified technican က စစ္ရတယ္။ ဘာေတြ စစ္သလဲ ဆိုေတာ့ Steering, Lights – function indicator, Brakes, Tyres, ေအာက္ပိုင္း စတာေတြ အစုံဘဲ ကြ။ ဒီမွာ သူတို႕ စစ္တဲ့ ပုံစံေလး ရွိတယ္
http://www.dft.gov.uk/vosa/repository/MOT%20Inspection%20Checklist%20%28VT%2040%29.pdf
မင္းကေတာ့ ကားဆို အၿမဲ ဂရုစိုက္ေနတတ္တဲ့သူ ဆိုေတာ့ အဲဒီ ပုံစံထဲက စစ္ရမဲ့ဟာေတြကို အၿမဲ စစ္ေနမဲ့သူ ဆိုတာ ငါသိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒို႕ဆီက ဝပ္ေရွာ့ဆရာေတြက ေက်ာင္းေတြ သင္တန္းေတြနဲ႕ စနစ္တက် သင္ခဲ့ရတဲ့သူ မရွိသလို၊ အသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ ထုတ္ေပးထားတာမ်ိဳး လဲ မရွိေတာ့ knowledge ပိုင္း အားနည္းတာေလးေတြ ရွိတယ္ကြ။ ဝပ္ေရွာ့ဆရာမသိလဲ ငါ ဒါေတြ ေကာင္းေအာင္ စစ္မယ္ ဆိုၿပီး ကိုယ့္ကား ႀကံ႕ခိုင္မႈ ရွိေအာင္ ကိုယ္ဘာသာ လုပ္ထားေပါ့ကြာ။ နားမလည္တဲ့ သူေတြကိုလည္း ဒါေလးေတြေတာ့ ေကာင္းေအာင္ ၾကံ႕ခုိင္ေအာင္ လုပ္ထားဆိုၿပီးေတာ့လည္း မင္း အၾကံေပးမယ္ ဆိုရင္ ပိုေကာင္းတာေပါ့ကြာ။
MOT မွာ ဘာေတြ စစ္လဲ ၾကည့္ရင္ စစ္ရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က လမ္းေပၚမွာ ေမာင္းသြားရင္ ကား ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈ မျဖစ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ကားရဲ႕ structure နဲ႕ ပတ္သက္တာ၊ ဘရိတ္ေတြ၊ တာယာေတြ၊ တဖက္လူ ကို အခ်က္ျပမဲ့ အခ်က္ျပမီးေတြ ကို အဓိက စစ္တာ ဆိုတာ မင္း ေတြ႕လိမ့္မယ္။ အလုံးခ်ိန္းလား၊ အေရာင္ေျပာင္းလား၊ နံပါတ္ျပား ထပ္ေနလား ဆိုတာေတြ မဟုတ္ဘူးကြေနာ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ သြားေပါ့ကြာ… ဟားဟား။
အဲဒီ MOT က ငါတို႕ လို အိမ္စီးကားေတြ ကေတာ့ ၁ႏွစ္တခါ စစ္ရေပမဲ့ taxi လို passenger တင္တဲ့ ကားမ်ိဳးေတြဆို ၆ လ တခါ ကို စစ္ရတာကြ။ ဒီလို ယာဥ္ႀကံ႕ခုိင္မႈ ကို စစ္တာကေတာ့ UK ပုံစံေပါ့ကြာ။ တျခား ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း သူ႕ အစီအစဥ္နဲ႕သူ လုပ္ၾကတယ္ လို႕ ၾကားဖူးတယ္ကြ။ ယာဥ္ႀကံ႕ခိုင္မႈ ဆိုတာ ကားသမား နဲ႕ ကားပိုင္ရွင္ ေပၚမွာ တာဝန္ရွိသလို မႀကံ႕ခိုင္တဲ့ ကား လမ္းေပၚ တက္လာလို႕ အမ်ားျပည္သူ ကို ထိခုိက္မႈ မရွိရေလေအာင္လည္း စီစဥ္သင့္တယ္လို႕ ငါေတာ့ ျမင္တယ္။
သိသင့္သိထိုက္တဲ့ အသိ မရွိလို႕ ဘဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ ေမာင္းတတ္လို႕ဘဲ ျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီလို ဒရိုင္ဘာတေယာက္က၊ မႀကံ႕ခုိင္တဲ့ကား တစီး ကို ေမာင္းၿပီး၊ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ လမ္းမေပၚတက္လာရင္ အရူးလက္ထဲ က်ည္အျပည့္ပါတဲ့ machine gun ထည့္ေပးၿပီး လူေတြၾကားထဲ လႊတ္လုိက္သလို public အတြက္ အႏၱရယ္ မ်ားတယ္လို႕ ငါေတာ့ ျမင္တယ္ကြ။
အဲဒီေတာ့ ကြာ ကားေမာင္းရင္ ကိုယ္တိုင္ လိုက္နာရမဲ့ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ေတြ လုိက္နာသင့္သလုိ ေဘးဘီဝဲယာ လည္း မျပတ္ၾကည့္ဖို႕ေတာ့ လိုမယ္ကြ။ ကိုယ္တိုင္ မငိုက္လည္း ငိုက္တဲ့သူ လာတိုက္ ႏိုင္ေျခ ရွိတယ္။ ကုိယ့္ကား ေကာင္းေနလည္း မၾကံ႕ခုိင္တဲ့ကား က ကိုယ့္ ဝင္တိုက္ႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ ရွိတယ္။ ကိုယ္က ျဖည္းျဖည္းေမာင္းလဲ တျခားကား က အေကြ႕မွာ အရွိန္လြန္ၿပီး ကိုယ့္ ဝင္တိုက္ႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ ရွိတယ္။
သူငယ္ခ်င္း… ကားေမာင္းတာေတာ့ သတိ ထားကြာ။